پنهان معمای پشت کاشی دستشویی

به موازات فعالیتهای اولیه انجام شده در سال ۱۳۶۱ برای تملک اراضی، به منظور تهیه طرح معماری مصلی، از چند نفر از مهندسین مجرب برای تشکیل کمیسیون طرح و برنامه مصلی، دعوت شد. در مرحله بعد با ارائه این نتایج به تعدادی از استادان معماری کشور، از ایشان درخواست جمعبندی و نیز ارائه پیشطرح پایه برای طرح مصلی گردید که از این میان آقایان لطیف ابوالقاسمی و پرویز مؤیدعهد هرکدام طرح خود را ارائه کردند و در نهایت طرح آقای مؤید عهد در سال ۱۳۶۵ مورد قبول واقع شد و به تأیید رئیسجمهور رسید، کمیسیون برای تکمیل طرح در مرحله یک با چندین شرکت مشاور مانند ایریتک و خانهسازی وارد مذاکره شد که اغلب آنها تقاضای هزینه سنگینی نموده و در عین حال انجام آن را فوق طاقت بالفعل خود در آن زمان، قلمداد کردند. طراح و معمار مصلی پروژه، پرویز مؤیدعهد میباشد. محوطه داخل حرم ۱۴۴ مترمربع میباشد که دارای یک عرق چین که روی آن گنبدی به ارتفاع تقریبی ۲۸ متر و قطر ۱۳ متر میباشد که همگی با آهن آلات و سیمان و به دست کارشناسان و معماران مجرب محلی بدون استفاده از هرگونه جرثقیلی ساخته شدهاست. مصلای تهران با مساحت ۶۳ هکتار (۶۳۰ هزار مترمربع)، دارای یک معماری ایرانی-اسلامی است و پس از حرم امام رضا در شهر مشهد، دومین مسجد بزرگ جهان از نظر مساحت به حساب میآید.

حرم امام رضا تا سال ۱۳۹۰ دارای ۹ صحن میباشد. از اوایل دهه ۱۳۷۰ تا سال ۱۳۸۷ نمازهای عید فطر تهران به امامت سید علی خامنهای رهبر ایران در این مکان برگزار شد؛ و پس از سه سال وقفه به دلیل ساخت و ساز صحن اصلی از سال ۱۳۹۰ مجدداً نماز عید فطر تهران به امامت رهبر انقلاب در کاشی دی آباده مصلی برگزار شد. مصلی ۱۴ گلدسته، ۱۲ صحن و ۵ ورودی دارد. موقعیت مصلی در گسترده شهر تهران از دیدگاههای متفاوتی نظیر دسترسی راحت، نزدیک بودن به جمعیت میلیونی مورد بررسی قرار گرفت و در نتیجه پس از ارزیابی گزینههای مختلف، اراضی عباسآباد جهت اجرای طرح مصلی مناسب تشخیص داده شد و نتیجتاً محل مذکور به مرکز ثقلی نمادین و مظهر و سمبل اصلی شهر تهران مبدل خواهد شد. در سال ۱۳۶۱ اقدامات اولیه برای ساخت مصلایی بزرگ در تهران آغاز شد و زمینهای منطقهٔ عباسآباد تهران که پیش از انقلاب ۵۷ جهت ایجاد مجموعه شهری شهستان پهلوی در نظر گرفته شده بود و کنار چند بزرگراه اصلی تهران قرار دارد به عنوان منطقهای مناسب برای ساخت این مصلا برگزیده شد. مکانهای دیگری برای ساخت مصلی پیشنهاد شده بودند: ۱ - پادگان ولیعصر (میدان سپاه) ۲ - پادگان حر (خیابان کارگر جنوبی- میدان حر) ۳ - زمینهای شمال میدان آزادی ۴ - بوستان لاله (بلوار کشاورز) که با دلایلی مانند عدم دسترسی مناسب، مرکزیت نداشتن، لزوم تملک تعداد زیادی از واحدهای مسکونی، عدم گنجایش مناسب برای پذیرش تعداد زیاد اتوبوس، دسترسی کم به مترو در خصوص پادگان ولی عصر و حر و همچنین تردد هواپیماها همجواری با ترمینال اتوبوس غرب در خصوص زمینهای شمالی میدان آزادی و نیز به دلیل لزوم نگهداری و حفظ بافت تفریحی و فضای سبز پارک لاله، این گزینهها منتفی شد.

هسته مرکزی مجتمع بزرگ مصلّای امام خمینی در ۲۰۴هکتار از اراضی عبّاسآباد در زمینی به وسعت ۶۵ هکتار که از شمال به بزرگراه شهید قاسم سلیمانی، از جنوب به خیابان شهید بهشتی، از شرق به خیابان شهید قنبر زاده و از غرب به بزرگراه شهید مدرس محدود است، در حال احداث میباشد. از طرفی، ابوالفتح میرزا سالارالدوله در غرب ایران با سپاه عظیمی راه افتاد، مدعی تاج و تخت شد و تا نهاوند پیش رفت. ایوان مرکزی مصلای تهران واقع در جبهه جنوبی این بنا، سازهای فلزی ـ بتنی عظیمی است که نمای کلی آن از بالا، شبیه «کلاه خود» سربازان ایران باستان طراحی شده، اما در دل خود ظرافتها و طرحهای معماری اسلامی با نقوش اسلیمی متعدد را به همراه دارد. پس از بررسیهای متعدد برای جمعبندی نظرات کلی صاحبنظران و استادان ذیربط، همایشی در دفتر رئیسجمهور وقت تشکیل و با استفاده از نتایج این گردهمایی و نظرخواهی از مردم، متخصصین، مسئولان و روحانیون، برنامه مقدماتی در کتابچهای به نام «برنامه مصلای بزرگ تهران» تدوین و به تأیید ریاست جمهوری وقت و امام جمعه تهران رسید.

انجام این مسابقه عمومی با وجود هزینه کم، نتایج ارزشمندی دربرداشت که مهمترین آنها تبدیل شدن نظرات کلی به خطوط اولیه طرح معماری بود. ارتفاع این گلدستهها ۱۴۰ متر بوده و داخل گلدستهها، پلههای مارپیچ طراحی شده که از میان آنها آسانسور عبور میکند. ارتفاع ایوان بزرگ مصلی ۷۲ متر به عدد شهدای کربلا و ارتفاع گنبد مسجد جامع ۶۳ متر به عدد سالهای عمر محمد پیامبر اسلام است. ایوان بزرگ میان مسجد جامع و گلدستههای اصلی به صورت پوستهای به ارتفاع ۷۲ متر و دهانه ۱۱۰ متر طراحی گردیده است. گلدستههای مصلا از سوی دیگر علاوه بر اینکه نمادی از عبادتگاه مسلمانان است، نمادی از نیزهها و اسلحه سربازان ایرانی هم به حساب میآیند. تعداد گلدستههای مجموعه مصلی ۱۴ عدد میباشد. یا شخصیت مالنا در فیلم مالنا به کارگردانی جوزپه تورناتوره که نماد زن شهر آشوب میباشد. مصلی دارای ۷ گنبد میباشد که متأثر از معماری گنبدهای ایرانی مناطق مختلف کشور طراحی شدهاند. همچنین در طراحی مجموعه مصلی، فضای سبز دارای اهمیت بوده، بهطوریکه در نقاط مختلف ماکت طرح، فضای سبز جهت ایجاد محیطی لطیف و آرامش بخش، در نظر گرفته شده است.